Cây mã đề 

Cây mã đề, còn được gọi là xa tiền thảo hay nhả én, là một vị thuốc dân gian quen thuộc nhưng lại ít được chú ý đúng mức. Theo lương y Vũ Quốc Trung, đây là loại thảo dược có vị ngọt, tính hàn, không độc và mọc phổ biến ở khắp các vùng quê Việt Nam. Dù rất dễ kiếm, cây mã đề lại mang đến nhiều công dụng chữa bệnh đáng kinh ngạc như lợi tiểu, tiêu viêm, thanh nhiệt, sáng mắt và trị ho.

Trong dân gian, mã đề được dùng để chữa bí tiểu tiện. Theo đó, chỉ cần 12g hạt mã đề, sắc lấy nước uống trong ngày, có thể kết hợp thêm ít lá mã đề để tăng hiệu quả.

Đối với người bị viêm phế quản, mỗi ngày dùng 6 - 12g hạt hoặc toàn cây mã đề sắc uống sẽ giúp giảm ho, tiêu đờm và làm dịu cổ họng. Với người cao tuổi hay bị tiểu ra máu, cơ thể tích nhiệt, một bát cháo nấu từ hạt mã đề và hạt kê không chỉ giúp cải thiện triệu chứng mà còn hỗ trợ tăng cường sức khỏe tổng thể.

 Cây mã đề là thảo dược có tính hàn (Ảnh minh họa)

Cây lá lốt 

Không chỉ là loại rau thơm thường thấy trong các món ăn Việt, lá lốt còn là một vị thuốc quý trong Đông y. Theo lương y Bùi Đắc Sáng, lá lốt có vị nồng, hơi cay, tính ấm nên rất thích hợp để làm ấm cơ thể, giảm đau nhức xương khớp và hỗ trợ tiêu hóa.

Lá lốt được dùng phổ biến để điều trị chứng đau nhức do phong hàn. Rễ và thân cây lá lốt sau khi phơi khô, băm nhỏ, đem ngâm rượu có thể dùng xoa bóp lên các vùng đau nhức, giúp giảm cơn đau và cải thiện lưu thông máu. Đặc biệt, lá lốt còn được xem là “trợ thủ đắc lực” cho sinh lý nam giới, giúp tăng ham muốn và hỗ trợ điều trị một số chứng yếu sinh lý.

Ngoài ra, nước sắc từ lá lốt có thể dùng để chữa kiết lỵ, đau bụng do nhiễm lạnh. Khi bị cảm lạnh, ăn cháo nấu cùng lá lốt giúp hạ sốt, giải cảm, kích thích ra mồ hôi và làm ấm người. Dùng nước lá lốt súc miệng mỗi ngày cũng giúp giảm viêm lợi, làm chắc răng và khử mùi hôi miệng hiệu quả.

Lá lốt không chỉ là rau mà còn là thuốc chữa bệnh (Ảnh minh họa)

Quất hồng bì

Theo y học cổ truyền, quất hồng bì có tính lạnh, vị chua, thường được dùng để thanh nhiệt, giải khát, hỗ trợ tiêu hóa, điều hòa kinh nguyệt và thậm chí còn giúp giảm hen suyễn. Lá quất hồng bì sau khi rửa sạch, phơi khô rồi sắc lấy nước uống có thể giúp thanh nhiệt, ra mồ hôi, nhờ đó hỗ trợ giải cảm, hạ sốt rất hiệu quả, đặc biệt trong các trường hợp cảm nhẹ do thay đổi thời tiết.

Nhờ tính sát khuẩn tự nhiên, lá cây này còn được dùng để nấu nước gội đầu, giúp làm sạch da đầu, giảm gàu, giảm ngứa, đặc biệt hữu ích cho những người bị viêm da đầu do nấm hoặc tuyến dầu hoạt động mạnh. Gội thường xuyên với lá quất hồng bì có thể mang lại cảm giác thoáng sạch, dễ chịu và cải thiện rõ rệt tình trạng ngứa da đầu.

Không chỉ có lá, quả hồng bì cũng là vị thuốc thiên nhiên tốt cho tiêu hóa. Với hàm lượng chất xơ và axit hữu cơ cao, ăn trực tiếp quả quất hồng bì có thể giúp giảm táo bón, kích thích nhu động ruột và hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả.

Quất hồng bì ngoài giải khát còn dùng để làm thuốc (Ảnh minh họa)

Cây dâu tằm 

 Một loại quả được sử dụng nhiều trong các bài thuốc (Ảnh minh họa)

Không chỉ là cây ăn quả, đặc biệt là vỏ rễ dâu tằm (tang bạch bì) còn là vị thuốc quen thuộc trong Đông y. Vỏ rễ dâu có vị ngọt, tính hàn, quy kinh phế, giúp làm mát phổi, giảm ho, tiêu đờm, hỗ trợ điều trị hen suyễn và viêm phế quản.

Trong các bài thuốc chữa ho, khàn tiếng, vỏ rễ dâu thường được kết hợp với hạnh nhân để giáng khí, nhuận phế. Trị viêm phổi, hen suyễn thường phối với địa cốt bì, cam thảo, hạt tía tô, lá tỳ bà.

Ngoài ra, vỏ dâu còn có mặt trong bài “chè thuốc ngũ bì” cùng vỏ cau, vỏ gừng, trần bì… giúp lợi tiểu, tiêu phù, giảm trướng bụng. Khi kết hợp với kim ngân hoa, sài đất, thạch cao, bài thuốc có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, hạ sốt.

Cây cỏ mực 

Cỏ mực là một dược liệu quý trong y học (Ảnh minh họa)

Cỏ mực (hay nhọ nồi) là vị thuốc quen thuộc trong y học cổ truyền Việt Nam, có vị ngọt, chua, tính mát. Loại cây này nổi bật với khả năng cầm máu, chữa các bệnh về thận và hỗ trợ làm đen tóc, chắc khỏe chân tóc.

Dân gian thường dùng cỏ mực giã lấy nước uống để trị chảy máu cam, tiểu ra máu, rong kinh. Bên cạnh đó, cây còn được dùng ngoài da để trị nấm, mẩn ngứa, sưng tấy. Nhờ tính kháng viêm và tiêu đờm, cỏ mực cũng được dùng chữa viêm họng, ho hen, ho lao.